Bijdrage Vaessen Begroting 2023

Voorzitter,

De Begrotingsbehandeling, algemene beschouwingen zo u wilt, is altijd tweeledig. We kijken vooruit naar 2023, maar kijken ook terug naar 2022. Een bewogen jaar, waarin crisis op crisis volgde. Een verkiezingsjaar nota bene, waarbij wij, de Partij voor de Dieren, onze intrede deden in de Maastrichtse gemeenteraad.

Natuurlijk is daar altijd gewenning voor nodig, aan beide kanten. Opeens gaat het in deze raad over dieren, hun rechten en hun welzijn. En hoewel dat hier en daar misschien nog wennen is, kunnen wij niet anders dan zeggen dat wij blij zijn met deze ontwikkelingen.

Desalniettemin, komen wij daarbij tot de conclusie dat er in Maastricht nog veel meer nodig is qua dierenwelzijn. Daarom zullen we hier ook vandaag bij stilstaan.

Tijdens de domeinbehandeling hebben we vragen gesteld over handhaving op dierenwelzijn. Daaruit blijkt dat we hier geen zicht hebben op wat er nodig is qua dierenwelzijn, hoe groot de behoefte hieraan is en wat dit qua handhaving vraagt.

Hoe het qua dierenwelzijn ook kan, toont bijv. de gemeente Amersfoort aan. Als wij hiernaar kijken, kan wat ons betreft het verschil niet groter zijn. In Amersfoort gaat er structureel 4 ton, 4 jaar lang, naar dierenwelzijn. Terwijl er hier in Maastricht niet eens een claim voor handhaving op dierenwelzijn voorligt.

Daardoor blijven wij met allerlei onduidelijkheden achter. Hoe groot is nou die behoefte naar dierenwelzijn en op welke locaties? Wat kunnen wij daar structureel aan doen? Wat en hoeveel is er nodig voor handhaving? Zijn onze boa’s voldoende geïnstrueerd om dierenwelzijn juist in te schatten en door te leiden naar bevoegde instanties? Handhaven wij op dierenwelzijn aan de hand van de bestaande wettelijke kaders?

Wij hopen dan ook dat uw college onze adviezen ter harte neemt. De geldende Maastrichtse dierenwelzijnsnota stamt uit 2014; terwijl de Wet dieren vorig jaar herzien is. Bijna 10 jaar na dato is onze oproep dan ook: kom uiterlijk in 2023 met een dierenwelzijnsnota, die geactualiseerd is naar de huidige wettelijke kaders en eisen. Bied dieren hun wettelijk recht op een goed leven in Maastricht.

Ja, dierenmishandeling ligt als bevoegdheid bij de politie en het Openbaar Ministerie. Maar probeer voor het overige te doen wat wel binnen onze bevoegdheden ligt. Leid onze BOA’s op zodat ze dierenleed juist kunnen inschatten, kordaat kunnen optreden en de bevoegde instanties weten te bereiken. Voer reguliere taken uit met de Dierenambulance, zoals contractbeheer. En is voor de biodiversiteit de gedragscode Flora- en faunawet al aangepast aan de Wet natuurbescherming?

Ook op sociaal vlak is er meer nodig. Door jarenlang verkeerde keuzes op vlak van energie, wonen en voedselvoorziening staat bij veel mensen het water -figuurlijk- aan de lippen. Mensen zijn bang hun rekeningen niet meer te kunnen betalen, op straat terecht te komen. Maak afspraken met maatschappelijke opvangpartners over hoe om te gaan met huisdieren als mensen dakloos worden. Hoe zorgen we dat kinderen met een gezond ontbijt naar school gaan? Wat doen we om mensen op bijstandsniveau tegemoet te komen in medische hulpkosten voor hun dier?

Voorzitter, wij dienen vandaag een motie in om aan een van onze wettelijke plichten voor wilde dieren te voldoen.[1] Uit deze zorgplicht vloeit voort dat we nadelige gevolgen voor wilde dieren moeten voorkomen. Om die gevolgen te voorkomen, moeten we in elk geval maatregelen treffen.

De muurhagedis is een unieke soort in Nederland en komt van nature alleen hier voor in Maastricht. Daarbij is deze soort wettelijk beschermd.[2] Daarom zijn de paden die door diens leefgebied in het Frontenpark lopen alleen toegankelijk voor voetgangers en mindervaliden. Desalniettemin, rijden fietsers en scooterrijders hier onbevoegd overheen waarbij zij muurhagedissen doodrijden.

Hier hebben wij in mei vragen over ingediend. Uit antwoorden blijkt dat het college van mening is dat met het doodrijden van de muurhagedis de Wnb overtreden wordt. Hierop ging de Groene Brigade toezichthouden. Als dat niet voldoende zou zijn, zouden eventueel verdere maatregelen getroffen worden. Steekproefsgewijs toezicht leverde echter niet het gewenste effect op, maar verdere maatregelen bleven uit.

Dit terwijl we deze maatregelen niet alleen obv de wettelijke zorgplicht en wettelijke bescherming van de muurhagedis moeten nemen. Maar bovendien omdat onbevoegde fietsers en scooterrijders zich op voetpaden begeven. Waarvoor de gemeente ook een beginselplicht tot handhaving voor heeft.

Daarom dienen wij deze motie in. Wij verzoeken het college om het spoorpad op een rolstoelvriendelijke manier af te schermen, zodat mindervaliden en voetganger hier wel nog kunnen komen. Om te voorkomen dat om deze afscherming heen gereden wordt, zouden onzes inziens echte Limburgse heggen geplant kunnen worden. Deze dragen ook gelijk bij aan de biodiversiteit. Hiermee wordt het spoorpad niet alleen een echt voetpad, maar treffen we ook de nodige maatregelen die we obv de zorgplicht hebben voor de muurhagedis en stoppen de overtredingen van de Wnb. Ik zou bijna zeggen: drie vliegen in één klap.

Dan het klimaat, voorzitter. En nee, ik ga mij hier vandaag niet vastplakken aan het spreekgestoelte. Maar het is wel noodzaak dat we het hierover hebben.

Net als vorig jaar vindt er momenteel een klimaattop plaats. En net als in 2021 is de boodschap nog steeds: zet alles op alles om de opwarming van de aarde binnen 1,5C te houden. Daar zal ook de gemeente Maastricht aan moeten voldoen.

Staatsrechtelijk blijkt dat uit het Urgenda-arrest. Privaatrechtelijk kan hetzelfde kan gezegd worden over bedrijven, getuige het Shell-vonnis. En, speciaal aan u gericht voorzitter, lijkt het mij inmiddels niet uitgesloten dat, onder het mom van voorwaardelijk opzet, ook een strafrechtelijke weg te bewandelen valt.

Want wie kan nog wegkijken met bloedhete zomers, temperaturen boven de 20 graden in oktober en overstromingen die Maastricht tot nu maar net niet onderwater zetten? Wie dat ziet, wegkijkt en het risico op de koop toeneemt voor de gevolgen hiervan, voldoet aan voorwaardelijk opzet.

We zullen dan ook maatregelen moeten nemen om te vergroenen, verduurzamen en iets aan onze afdruk te doen. De juiste keuzes zijn daarbij nu nodig om de planeet ook leefbaar te houden voor de op ons volgende generaties.

Daar hoort jaarlijks twee ton investeren in een onnodig vliegveld onzes inziens niet bij. Zeker niet als dit ten koste van de gezondheid van de duizenden directe omwonenden die maar moeten wennen aan de geluidsoverlast en slechte luchtkwaliteit. Zeker niet als het OV in de Euregio is zoals het is. Zeker niet als de Schiphol Groep een groot aandeel neemt in MAA, en hier gaat ‘schiphollen’ in de regio. En al helemaal niet als we ook nog eens 2 ton per jaar op de Begroting besparen, waarmee we heel veel nuttiger dingen kunnen doen. Daar dienen wij vandaag samen met GroenLinks een motie voor in.

Tot slot, voorzitter, kent Maastricht een klein bomenareaal. Zeker in vergelijking met andere gemeentes. Terwijl ze letterlijk van levensbelang zijn voor de biodiversiteit, hittestress tegengaan en een groene omgeving uitnodigt om te bewegen. Niet voor niets benoemt het coalitieakkoord de ambitie om ‘ons bomenbestand duurzaam uit te breiden’.

Wat ons betreft is een levensloopbomenbos daar een mooie invulling van. Door een boom te planten bij een speciale gebeurtenis in het leven van Maastrichtenaren, zoals een geboorte of overlijden,[3] vergroenen we niet alleen. We geven Maastrichtenaren daar ook een blijvende herinnering aan. Wel is belangrijk dat er geen monocultuur aan bomen ontstaat.

Daar dienen wij ook een motie voor in. Wij verzoeken het college om voor Maastrichtenaren een procedure open te stellen zodat er in hun naam een boom geplant kan worden. Wel zijn er nog locaties nodig, waarbij gedacht kan worden aan Mariënwaard. Ook sluit dit project perfect aan bij het 1 miljoen bomenplan van de provincie.

Dank u wel.

[1] Art. 1.11 leden 1 en 2 Wet natuurbescherming.

[2] Art. 3.5 lid 1 Wnb jo. bijlage II, Verdrag van Bern.

[3] De gemeente Heerlen doet dit al; net als de gemeente Freiburg im Breisgau.