Schrif­te­lijke spoed­vragen Vaessen inzake Mogelijk verdrin­kende stier door stijgend water

Indiendatum: 26 dec. 2023
Antwoorddatum: 12 jan. 2024

Geachte,

Onderstaand treft u de beantwoording aan van de schriftelijke vragen die uw fractie gesteld heeft.

Vraag 1: De stier staat door het stijgende water al enkele dagen ingesloten in de Maas. Hij dreigt te verdrinken. De brandweer heeft als taak om gevaar voor dieren te bestrijden en te beperken. De brandweer is ter plekke geweest en heeft de stier niet weggehaald. Dit terwijl zij de taak heeft om beknelde en ingesloten dieren te bevrijden. Bovendien hebben de brandweercommandanten de brandweer de wettelijke bevoegdheid om elke plaats te betreden om hun taak te vervullen. Kunt u verklaren waarom de brandweer ondanks haar wettelijke taken en bevoegdheden de stier niet weggehaald heeft? Vindt u dat u de brandweer haar taak voldoende heeft laten uitvoeren? Zo ja, waarom en hoe verhoudt dat zich tot de Wet en het Besluit veiligheidsregio’s? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg voor u?

De eerste verantwoordelijkheid in dit soort situaties ligt bij de eigenaar. In dit geval is dat Free Nature. De taak van de brandweer is om gevaar voor dieren te bestrijden en te beperken. De brandweer is ter plaatse geweest en heeft geconstateerd dat zij onder de huidige omstandigheden niet op een veilige wijze kan optreden. Daarop is contact geweest met Free Nature. Zij gaven aan dat er geen verdrinkingsgevaar is voor de stier. Enerzijds omdat het water weer ging zakken en anderzijds omdat de stier kan zwemmen.

Op 29 december is alsnog door de eigenaar een reddingsactie uitgevoerd en is de stier van het eiland gehaald.
De brandweer heeft haar taak voldoende uitgevoerd en verder optreden was dan ook niet noodzakelijk.

Vraag 2) De burgemeester draagt het gezag over de brandweer. U bent daarbij bevoegd bevelen aan haar te geven met het oog op het voorkomen, bestrijden en beperken van gevaar voor mens en dier. Door aanhoudende regenval stijgt het water in de Maas al dagenlang. Het insluiten van de stier had mogelijk eerder voorkomen kunnen worden bij eerder ingrijpen. Wanneer is bij u bekend geworden dat de stier ingesloten stond? Heeft u zich daarbij bediend van uw bevoegdheid om bevelen te geven aan de brandweer om gevaar voor een dier in nood te bestrijden of te beperken? Zo nee, waarom niet en gaat u alsnog een dusdanig bevel geven?

Op 23 december jongstleden is er melding gemaakt van een door water omringd dier bij de meldkamer brandweer Limburg. Op dat moment heeft Veiligheidsregio Zuid-Limburg zich ervan vergewist of er sprake was een taak voor de brandweer. Dit was niet het geval (zie antwoord op vraag 1). Het geven van extra bevelen aan de brandweer was derhalve niet aan de orde.

Vraag 3) Door het stijgende en woelige water is de stier over water bereiken mogelijk gevaarlijk voor de brandweer zelf. Met andere middelen zou de brandweer mogelijk kunnen voldoen aan haar wettelijke bevoegdheid om elke plaats te betreden ter vervulling van haar taken. Mogelijk heeft de brandweer niet het nodige materiaal om dit te doen. Heeft u om verder materiaal gevraagd of is dit materiaal aan u aangeboden? Vindt u dat u de brandweer van alle middelen voorzien heeft om de stier in casu te bereiken? Zo ja, waarom en hoe verhoudt dat zich tot de wettelijke taak van de brandweer om gevaar voor dieren te bestrijden? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan voor u het gevolg?

De eigenaar van de stier, Free Nature heeft duidelijk aangegeven dat de stier veilig stond en voldoende eten had. Zie ook antwoord 1.
Op het moment dat er sprake was van een noodzakelijke redding en de Veiligheidsregio Zuid- Limburg niet zou over het benodigde materieel zou beschikken om een dier (welk dan ook) te redden dan wordt samen met andere partners (o.a. defensie of technisches hilfswerk (Duitsland)) bekeken hoe een redding door hulpverleners (op veilige wijze voor de hulpverleners) mogelijk gemaakt kan worden.

Vraag 4) De stier zou er al enkele dagen staan. Een eerdere melding en gecoördineerd optreden had de stier mogelijk eerder kunnen helpen. Ook het voorzien in een meldkamerfunctie is een overgedragen bevoegdheid aan de veiligheidsregio. Als lid van het dagelijks bestuur bent u dan ook verplicht deze meldkamerfunctie uit te voeren. Een eventuele evacuatie van de stier had mogelijk eerder plaats kunnen vinden als deze situatie eerder gemeld zou zijn. Dit bijvoorbeeld middels een rampenwebsite, waarbij in één oogopslag te melden en te zien is waar mensen en dieren in gevaar verkeren. Is reeds middels een rampenwebsite invulling gegeven aan de meldkamerfunctie? Bent u met ons eens dat een dusdanig concept mensen- en dierenlevens in nood kan redden? Zo ja, wat is daarvan voor u het gevolg? Zo nee, waarom niet en hoe verhoudt dat zich tot uw plicht tot een wettelijke meldkamerfunctie instellen?

De door u genoemde rampenwebsite (‘calamiteitenpagina’) wordt enkel in opgeschaalde situaties ingezet en heeft niet de functie van meldpunt. De rampenwebsite is een publiekscommunicatiemiddel dat de Veiligheidsregio Zuid-Limburg kan inzetten in het geval een breed publiek bereikt dient te worden met urgente informatie over een actueel incident en/of voor het geven van handelingsperspectieven tijdens het betreffende incident. Een dergelijke rampenwebsite is overigens in die situaties beschikbaar. Dat is een informatieve pagina en geen interactieve pagina. Dat betekent dat de Veiligheidsregio Zuid-Limburg informatie weergeven en daarmee de burgers informeren. Burgers kunnen geen meldingen doen via die website. Daarvoor zijn andere middelen beschikbaar zoals 112 bellen en bellen op 0900-0904 (‘geen spoed wel brandweer’).

Vraag 5) De veiligheidsregio Zuid-Limburg is bevoegd gezag om een crisisplan vast te stellen voor rampenbestrijding. Na de overstromingen van 2021 zou dit plan geëvalueerd worden. Toen is al geijverd om een evacuatie- en rampenplan voor dieren onderdeel uit te laten maken van het integrale crisisplan. Is dit na evaluatie inmiddels gebeurd? Zo ja, wat is daar de uitkomst van? Zo nee, waarom niet en wordt een evacuatie- en rampenplan voor dieren alsnog opgenomen bij het integrale crisisplan?

In de evaluatie van de hoogwaterramp van 2021 is gesproken over de volgende aanbeveling voor de Veiligheidsregio Zuid-Limburg: Ondersteunen bij de ontwikkeling van een evacuatiestrategie voor gemeenten en beschrijven van de coördinerende rol. Deze evacuatiestrategie (regionaal) is inmiddels gereed. Echter, het evacueren van vee/dieren brengt veel bijzonderheden met zich mee en wordt daarom afzonderlijk benoemd in het Rampbestrijdingsplan onder het thema evacuatie.

In het Rampbestrijdingsplan Hoogwater Limburg 2022-2025 is een apart deelhoofdstuk opgenomen rondom de evacuatie van vee/dieren. Hierbij is opgenomen dat de zorgplicht voor dieren, levend in de natuurlijke omgeving ligt bij de natuurorganisaties. De zorgplicht van landbouwdieren (vee) ligt primair bij de veehouder. De veehouder is zelf verantwoordelijk voor het evacueren van vee. De lokale overheid houdt hier in de planvorming rekening mee conform het nationaal crisisplan hoogwater en overstromingen. De “Leidraad voor het evacueren van vee” van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat beschrijft de taken en bevoegdheden van de betrokken partijen. Indien agrarische bedrijven met vee worden bedreigd, dient de evacuatie van vee te worden voorbereid. Dit is onmogelijk zonder intensieve samenwerking met de agrarische sector. Het vroegtijdig informeren van liaisons van de agrarische sector is van belang omdat enkele veehouderijen al in een vroegtijdig stadium overlast zouden kunnen ondervinden van hoogwater. Per scenario van de waterstanden zijn er afspraken gemaakt ten aanzien van het informeren van de LLTB (branche organisatie veehouders) als Limburgse afgevaardigde voor de land- en tuinbouwsector door de veiligheidsregio Zuid-Limburg.

De zorgplicht van hobbydieren ligt uiteraard, vanuit de gedachte van zelfredzaamheid, bij de eigenaren. Kan hieraan niet worden voldaan zal gehandeld worden zoals regulier bij een 'dier in de problemen' en wordt, indien de eigen veiligheid gewaarborgd kan worden, opgetreden.

Vraag 6) Doordat de stier al mogelijk enkele dagen ingesloten staat, lijdt het dier hoogstwaarschijnlijk honger en stress. Dit is in strijd met de zorg die dieren wettelijk behoeven. Hoe wordt door u voorzien dat het dier in casu hiervan gevrijwaard is? Vindt u dat het huidige gang van zaken in overeenstemming is met de juiste zorg voor de stier? Zo ja, waarom en hoe verhoudt dat zich tot de Wet dieren? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg?

Zie antwoord 1.

Vraag 7) De stier lijkt aan zijn lot overgelaten te zijn door zijn eigenaar. Deze had primair moeten zorgen voor zijn dier. De huidige situatie levert naast gevaar voor het dier ook gevaar op voor de brandweer bij een reddingspoging. Wilt u daarom als hoeder van de veiligheid aandringen op verscherpt toezicht van de NVWA in weides of stallen van de betreffende eigenaar? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

De eigenaar heeft de afgelopen dagen volop aandacht voor het dier gehad. Periodiek zijn zij langs het gevormde eiland gevaren en hebben de stier voorzien voedsel. Inmiddels is de stier door medewerkers van Free Nature met een boot naar het vaste land gebracht. Ik ben van mening dat de eigenaar zijn volle verantwoordelijkheid genomen, zoals je van een betrokken eigenaar ook mag verwachten. Om deze reden zie ik geen noodzaak om aan te dringen op verscherpt toezicht bij de betreffende eigenaar.

Hoogachtend,

Namens het college van burgemeester en wethouders van Maastricht, de Burgemeester,

W.A.G. Hillenaar

11 januari 2024