Bijdrage Vaessen Onder­zoeks­rapport "Onvol­tooid Verleden, ontrechting en rechts­herstel van Joodse inwoners in de gemeenten Maas­tricht, Amby en Heer"

Voorzitter,

De suggestie is gedaan om de Michiels van Kessenich passage te hernoemen. En dan hoor ik de heer Van Rijsselt zeggen dat de burgemeester in Amby destijds een hele andere rol speelde.

Zonder iemand als held te willen vereren, daarvoor zijn er te veel onzekerheden en onduidelijkheden, kan wel gesteld worden dat het Ambyer bestuur barmhartiger was. Burgemeester Hermens zorgde ervoor dat een Pools vluchtelingengezin met een visum naar Frankrijk kon reizen en via een omweg naar Palestina kon vluchten. Een bejaard echtpaar kreeg een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. En voor razzia’s plaatsvonden, werden gezinnen gewaarschuwd zodat zij konden vluchten. De burgemeester bood zelfs onderdak aan een Nederlands officier. Of hij ook actief meehielp bij het doen onderduiken van Joden is niet bekend, maar zeker is wel dat de gemeentesecretaris van Amby (Lamkin) deed wel deed.

Deze twee heren lijken ons, na onderzoek, mogelijk geschikt om voor te dragen bij de Commissie Naamgeving. uw college de suggestie bij de Commissie Naamgeving doen omtrent deze twee heren?

Verder zitten wij nog met een aantal vragen. Zo ontbreekt er nog een en ander aan het onderzoek. Zoals het onderzoeksteam zelf al aangeeft is er geen uitputtend onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van de gemeente omtrent de identificatie, sociale isolatie, deportatie en de rol van de politie hierin. Ook de naoorlogse zuivering van het bestuurlijk- en ambtenarenapparaat blijft grotendeels buiten schot. De onderzoekers raden de gemeente wel aan hier diepgaander onderzoek naar uit te voeren. Gaat uw college dat ook doen?

Wat verder voor ons onderbelicht blijft in het onderzoek zijn de andere groepen slachtoffers die door de Nazi’s structureel geïdentificeerd, geïsoleerd en uitgeroeid werden. Voor zover te achterhalen, is er één Maastrichtse homoseksueel als ‘asociaal’ bestempeld, gearresteerd en tewerkgesteld in Duitsland tot het einde van de oorlog. De gemeente heeft toentertijd niets gedaan om deze man eerder vrij te krijgen. Dat nalaten keuren wij ten zeerste af, en wij hopen dat het college deze mening deelt.

Verder blijkt uit het rapport dat ook woonwagenkampbewoners onteigend werden. Om gebombardeerde Duitsers van noodwoningen te voorzien, werden hun woonwagens gevorderd door de bezetter en de gemeente. Hartje winter werden zij ondergebracht in paardenstallen terwijl het buiten vroor. En dat zonder ramen en deuren. Dit idee kwam nota bene uit de koker van de bevoegde wethouder. Een toegezegde verbouwing van de stallen is niet te achterhalen. Resterende woonwagens werden na de bevrijding in ‘deplorabele staat’ teruggegeven.

Wat ons echter niet duidelijk wordt uit het rapport, is welk lot woonwagenkampbewoners ten deel viel. Immers, ook zij waren doelwit van systematische vernietiging. Het feit dat zij vaak niet geregistreerd stonden, maakt het achterhalen moeilijker. Zijn er Maastrichtse Roma & Sinti dodelijk slachtoffer geworden? En welke rol speelde het Maastrichtse stadsbestuur hierin?

Dank u wel.